Miasto nad jeziorem Trzemeszeńskim i Popielewskim, związane ze św. Wojciechem. Według tradycji ciało męczennika po wykupieniu przez Bolesława Chrobrego spoczywało w Trzemesznie, a następnie przeniesiono je do katedry gnieźnieńskiej. W XII w. Bolesław Krzywousty ufundował tutaj klasztor kanoników regularnych. Kościół poklasztorny to obecnie bazylika pw. Wniebowzięcia NMP, przebudowana w stylu barokowym w XVIII w. przez opata Michała Kosmowskiego. O bazylice możesz poczytać tu.
W pobliżu kościoła zachował się dawny Alumnat (zakład, w którym uczniowie otrzymywali bezpłatnie naukę i utrzymanie) z 1775 r., z herbami Polski, Litwy i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W budynku mieściło się słynne gimnazjum trzemeszeńskie. Uczniami szkoły byli m.in. J. Śniadecki, H. Cegielski, M. Langiewicz, F. Stablewski i J. Waldorff. Na rynku stoi pomnik Jana Kilińskiego - urodzonego w Trzemesznie bohatera Insurekcji Kościuszkowskiej w Warszawie.
